Kaloria to kaloria, przynajmniej z termodynamicznego punktu widzenia. Definiuje się ją jako ilość energii potrzebną do podniesienia temperatury 1 kilograma wody o 1 stopień Celsjusza. Ale jeśli chodzi o zdrowie i bilans energetyczny organizmu, nie wszystkie kalorie są sobie równe.
Gdyby każda kaloria w jedzeniu była taka sama, nie spodziewałbyś się, różnic w utracie wagi wśród ludzi, którzy jedzą taką samą liczbę kalorii, jednak z innych źródeł.
Dietetycy wiedzą, że istnieje wiele czynników, które wpływają na to, co kaloria oznacza dla Twojego organizmu. Nie każda część energii w jedzeniu, jest w rzeczywistości dostępna dla twojego ciała. To, co naukowcy nazywają energią metabolizowaną, to różnica między całkowitą energią spożywanego pokarmu a energią, która opuszcza organizm w postaci kału i moczu. Dla każdego z trzech makroskładników – białka, węglowodanów i tłuszczów istnieją inne wartości, które w rzeczywistości byłyby metabolizowane.
Dietetycy zwracają uwagę na indeks glikemiczny i ładunek glikemiczny pokarmu – czyli jak szybko i jak bardzo podniesie on poziom glukozy we krwi. Wzrost poziomu glukozy we krwi powoduje uwalnianie insuliny, co z kolei wpływa na metabolizm energetyczny i magazynowanie nadmiaru energii w postaci tłuszczu.
Ośrodki nagrody w mózgu aktywują się gdy ludzie jedzą pokarmy o wysokim indeksie glikemicznym, stąd uzależniające działanie pokarmów takich jak cukierki czy śmieciowe jedzenie.
Zawartość błonnika w żywności to kolejna rzecz. Twoje ciało nie może trawić błonnika, który znajdującego się w pokarmach roślinnych, takich jak owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste. Tak więc pokarmy bogate w błonnik mają zwykle mniej energii metabolizowanej i mogą pomóc Ci poczuć się sytym przy mniejszej ilości kalorii.
Puste kalorie – pochodzą z żywności o minimalnej lub żadnej wartości odżywczej. Rzeczy takie jak biały cukier, napoje gazowane i wiele ultra przetworzonych przekąsek nie dostarczają wiele witamin i minerałów wraz z kaloriami. Przeciwieństwem byłaby żywność bogata w składniki odżywcze, która jest bogata w błonnik, a jednocześnie jest stosunkowo niskokaloryczna. Przykładami są szpinak, jabłka i fasola.
Kalorie pochodzące z żywności przetworzonej uważane są przez dietetyków jako szkodliwe, ponieważ mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie.
Nie ulega wątpliwości, że w przypadku utraty wagi najważniejszym czynnikiem jest różnica między liczbą spożywanych kalorii, a liczbą kalorii spalanych podczas ćwiczeń. Chociaż waga odgrywa rolę w zdrowiu i długowieczności, sama utrata wagi nie jest równoznaczna ze zdrowiem. Współczesna dieta zachodu cierpi z powodu wzrostu ilości spożywanych kalorii przy jednoczesnym spadku jakości spożywanych kalorii. A naukowcy wiedzą teraz, że kalorie z różnych pokarmów mają różny wpływ na sytość, odpowiedź insulinową, proces przekształcania węglowodanów w tkankę tłuszczową i metaboliczny wydatek energetyczny.
Jeśli chodzi o twoje zdrowie, powinieneś bardziej stawiać na jakość spożywanych kalorii niż na liczbę kalorii.